Door Dierenarts Evel... op
In deze 'Uit de praktijk ...' deelt dierenarts Evelien van der Waa haar ervaring met katten met blaasontsteking. Katten zijn heel gevoelige dieren. Ze ervaren gemakkelijk stress door allerlei zaken in hun dagelijks leven. Katten zijn veel gevoeliger dan wij mensen denken. Dat wij niet merken dat katten gestrest zijn, komt ook doordat veel katten het niet laten zien in hun gedrag. Dit in tegenstelling tot honden, waarbij gedrag vaak een goede graadmeter is voor hoe ze zich voelen.
Bij katten uit stress zich vaak het duidelijkste in lichamelijke klachten. Een bekend voorbeeld hiervan is blaasontsteking. Bij de kat komt blaasontsteking redelijk veel voor. En bij 60-70% van de katten is de oorzaak van de blaasontsteking stress! De overige 20-30 % van de blaasontstekingen wordt veroorzaakt door blaasgruis. En slechts 5% wordt veroorzaakt door een bacteriële infectie. Ongeacht de oorzaak van een blaasontsteking kan het prettig zijn om met natuurlijke middelen de blaas te ondersteunen. Planten die vaak in dit soort producten voorkomen zijn Solidago, Hydrastis en Berberis.
Drinkgedrag van katten
Katten zijn van nature geen drinkers. In het wild krijgen katten het meeste water binnen via hun eten! Prooidieren bestaan namelijk voor 60% uit water. In Nederland eten de meeste katten geen prooidieren maar brokken, al dan niet gecombineerd met wat blikvoeding. Bij dit voedingspatroon, waarbij het vocht niet meer in hun voeding zit, is het heel belangrijk dat katten voldoende water drinken. Om katten te stimuleren meer te drinken kun je zorgen dat er op meerdere plekken in huis water wordt aangeboden. Het is onderzocht dat katten beter drinken als hun drinkbakje niet in de buurt van het eten of de kattenbak staat. Veel katten vinden het lekker om regenwater te drinken. Een schaaltje of bakje in de tuin kan dan handig zijn. Ook een kattenfonteintje met stromend water, kan een stimulans zijn voor katten om te drinken.
Urine van katten
Katten produceren in het algemeen erg geconcentreerde urine. Maar wist je dat in kattenurine stoffen zitten die ongunstig zijn voor bacteriën? Vandaar dat bacteriën slechts zelden de reden van een blaasontsteking zijn bij katten. Dit is dus anders bij honden en mensen. Wel zorgt de geconcentreerde urine van katten ervoor dat er zich makkelijker blaasgruis en blaasstenen kunnen vormen in de urine. Dat ligt wel aan de persoonlijke gevoeligheid per kat. Bij hetzelfde voer kan de ene kat blaasgruis ontwikkelen, terwijl dat bij een andere kat niet gebeurt. Dit is ook wat je vaak ziet als mensen meer dan één kat hebben. De ene kat doet het prima op het normale voer, maar de andere kat heeft een speciaal blaasgruisdieet nodig. Behalve de persoonlijke gevoeligheid om blaasgruis te vormen is het bekend dat een hoge pH ofwel een hoge zuurgraad van de urine (7-8), de vorming van blaasgruis stimuleert. Met de juiste voeding kun je de zuurgraad van de urine verlagen. Dit is dan ook een van de belangrijkste doelen van een blaasgruisdieet. Daarnaast is het nodig dat katten meer vocht opnemen zodat de urine minder geconcentreerd wordt. Dit kan door de kat meer te laten drinken, maar ook door blikvoer te geven in plaats van brokken. Blikvoer bevat namelijk ook een groot percentage aan water.
Natuurlijke middelen ter ondersteuning van de blaas
Ongeacht de oorzaak van een blaasontsteking kan het prettig zijn om met natuurlijke middelen de blaas te ondersteunen. Planten die vaak in dit soort producten voorkomen zijn Solidago virgaurea (Echte guldenroede), Hydrastis canadensis (Geelwortel) en Berberis vulgaris (Zuurbes). Deze planten hebben allemaal een diuretische werking. Zij stimuleren de nieren om urine te vormen en daarmee ook het uitscheiden van afvalstoffen. Door de grotere urineproductie zal deze minder geconcentreerd zijn en dat is weer gunstig bij een blaasontsteking vanwege het doorspoel effect. Bij een blaasontsteking zijn natuurlijke diuretica dus altijd een goed idee.
Blaasontsteking door stress
Als de blaasontsteking wordt veroorzaakt door stress, spreek je van een idiopathische blaasontsteking. Dat betekent letterlijk: een blaasontsteking met onbekende oorzaak. Er is dus geen sprake van een infectie met bacteriën of de aanwezigheid van blaasgruis. Via een urineonderzoek kan de dierenarts dit uitsluiten. Ondanks dat er bij een idiopathische blaasontsteking niets in de urine te vinden is, lijken de klachten wel op een bacteriële blaasontsteking: vaak kleine beetjes plassen, op rare plaatsen in huis in plaats van in de kattenbak, pijn bij het plassen of persen op de urine. De verklaring is dat door de stress die de kat ervaart er een afwijking in het slijmvlies van de blaas ontstaat. Ook raken de zenuwen in de blaas overprikkelt en krijgt de kat de hele tijd het gevoel dat hij ‘moet’ plassen.
Oorzaak van stress achterhalen
Als stress de oorzaak is van een blaasontsteking, dan is de oplossing het wegnemen van de stress. Maar dat is helaas niet zo eenvoudig. Op korte termijn zijn katten met een idiopathische blaasontsteking gebaat bij het geven van pijnstilling, waardoor ze minder ongemak en aandrang ervaren, en zorgen dat ze meer gaan drinken en vocht opnemen met de voeding. Hierdoor zal de urine minder geconcentreerd worden en het slijmvlies minder geprikkeld. Voor de lange termijn moet er gekeken worden naar wat voor deze kat de stress veroorzaakt. Vaak is het goed om hierbij professionele hulp in te schakelen van een erkende kattengedagstherapeut. Deze komt aan huis en is getraind in het achterhalen van oorzaken van gedragsproblemen bij katten. In een rapport beschrijven zij hun bevindingen en de mogelijke oplossingen voor het probleem. De grootste bron van stress voor katten zijn andere katten in of buitenshuis. Dat is niet zo gek als je weet dat katten eigenlijk solitair (alleen) levende dieren zijn in tegenstelling tot honden, die echte roedel(groeps)dieren zijn.
Homeopathie bij stress
Naast het wegnemen van de oorzaken van stress, kan het ook prettig zijn om een kat van binnenuit te ondersteunen met homeopathie, om beter met de situatie om te kunnen gaan. In mijn praktijk werk ik regelmatig samen met gedragstherapeuten voor kat en hond, om zo de problemen vanuit twee kanten aan te pakken. De gedragstherapeut met praktische tips en training en ik, als homeopathisch dierenarts, met inwendige ondersteuning van het dier. In het verleden heb ik meerdere katten, die in huis plasten ten gevolge van stress, heel goed kunnen helpen met het homeopathische middel Lycopodium.
Stoere kater Joep blijkt heel gevoelig
Joep was een gecastreerde kater van twee jaar oud van een jong werkend stel. In de eerste jaren van zijn leven waren er geen problemen geweest, maar op een gegeven moment was hij in huis gaan plassen. In de urine bleek ook blaasgruis aanwezig, dus de eigen dierenarts had Joep al op een blaasgruisdieet gezet. Ook was er al aandacht besteed aan voldoende kattenbakken en het op tijd schoonmaken van de bakken. Toch bleef Joep op bepaalde plaatsen in huis plassen. Tijdens de homeopathische anamnese bleek dat Joep, hoewel hij zich stoer voordeed, eigenlijk een gevoelig typje was. Het plassen was namelijk begonnen toen de vrouw weer meer was gaan werken en hij dus meer alleen thuis moest blijven. Ook ging hij vaak meer plassen na een weekendje weg van de baasjes. Met een aantal keer Lycopodium geven is het in huis plassen helemaal gestopt. Voor de zekerheid houden ze hem nog wel op een preventief blaasgruisdieet.
Kater Bram heeft een hekel aan buurtkatten in zijn tuin
Gecastreerde kater Bram was tien jaar toen ik hem voor het eerst zag. Hij plaste al jaren in huis. De eigenaren hadden al heel veel dingen geprobeerd om het probleem op te lossen. Zo waren zij al langere tijd met een gedragstherapeute voor katten bezig. Het probleem was even weg, maar kwam na een tijdje toch weer terug. De gedragstherapeute adviseerde toen om contact met mij op te nemen.
Bram plaste echt heel veel in huis, meerdere keren per dag. Er waren een paar favoriete plekken: tegen de gordijnen in de woonkamer aan de kant van de tuin en tegen een antieke kast in de woonkamer. Bram leefde samen met een heel lief en rustig poesje Sien. Ze konden het goed met elkaar vinden. Bram was echter niet zo blij met de katten uit de buurt die regelmatig in hun tuin liepen. Hij werd daar zeer gefrustreerd van. Behalve dat Lycopodium past bij heel gevoelige dieren, past het ook bij dieren die wat dominante trekjes vertonen. En dat gold zeker voor Bram. Hij deed het bijzonder goed op de Lycopodium. Er waren perioden dat hij helemaal niet of beduidend minder dan voorheen in huis plaste. Hij heeft het middel uiteindelijk een aantal jaar gebruikt tot grote tevredenheid van zijn baasjes.