Luchtwegproblemen bij een paard

De ademhaling van een paard gaat niet altijd even gemakkelijk. Door een stoffige stal kunnen luchtwegen geïrriteerd raken en ook virussen of bacteriën kunnen luchtweginfecties veroorzaken. Pollenallergie is ook een steeds vaker gesignaleerd luchtwegprobleem bij paarden en kan leiden tot hoesten of benauwdheid.

Een gezond paard hoest niet en heeft geen snotterige neus. Daarentegen is een waterige neus wel heel gewoon bij een paard en is doorgaans niet iets om je zorgen over te maken. 

• Acute luchtweginfecties
• Astma en bronchitis
• Chronische luchtweginfecties

Wanneer het paard doorzichtige neusuitvloeiing heeft, eventueel in combinatie met kuchen, is de kans groot dat het gaat om een virusinfectie. Influenza of griepvirusinfecties komen veel voor. Een griepvirus uit zich meestal in koorts, een natte neus, een loszittende hoest en/of sloom gedrag. Ondersteun het paard met weerstand verhogende middelen. Een eenvoudige verkoudheid is meestal met één week over. Een goed en volledig herstel is een absolute voorwaarde voor het voorkomen van nare en langdurige complicaties. Een virus tast namelijk het slijmvlies in de luchtwegen aan en maakt de weg vrij voor bacteriën, waarmee een luchtwegaandoening chronisch kan worden.

Acute luchtweginfecties

Meestal wordt een acute luchtweginfectie in eerste instantie veroorzaakt door een virus. Door de infectie werken de trilharen in de luchtwegen minder goed, waardoor het door het virus veroorzaakte slijm minder goed wordt afgevoerd. Ook stofdeeltjes blijven achter in de longen met als gevolg dat er in deze viezere omgeving bacteriën zich gemakkelijk kunnen vermenigvuldigen. In dat geval spreken we van een secundaire infectie. Omdat ook het immuunsysteem van het paard in hoge staat van paraatheid is, kan een paard gemakkelijker een allergie ontwikkelen. Meestal gaat het dan om een allergie voor stof. Een paard dat een acute luchtweginfectie heeft zal zich lusteloos gedragen, heeft koorts, hoest veel, is snotterig en heeft het benauwd.

Rhinopneumonie bij het paard

Een speciale vorm van een acute luchtweginfectie is rhinopneumonie. Het wordt veroorzaakt door het equine herpesvirus (EHV). Er zijn twee varianten, EHV1 en EHV4, welke beide verschillende vormen van rhinopneumonie veroorzaken: de verkoudheidsvorm, de abortusvorm, die bij drachtige merries kan leiden tot een abortus en de neurologische vorm, die kan leiden tot verlammingen van het paard. In dat geval kan het paard niet meer staan, niet meer normaal mesten en kan incontinent zijn. In ernstige gevallen is het onvermijdelijk dat het paard geeuthaniseerd moet worden.
Als rhino gediagnosticeerd wordt, is er vaak sprake van een uitbraak: meerdere zieke paarden op een stal vertonen dezelfde verschijnselen. De verkoudheidsvorm van rhinopneumonie, ook wel de ademhalingsvorm genoemd, kan zowel door EHV1 veroorzaakt worden als EHV4.  Is EHV1 de boosdoener, dan kunnen de ademhalingsproblemen gevolgd worden door de abortus- en neurologische vorm. De neurologische vorm komt gelukkig weinig voor.

Luchtwegproblemen bij een paard met rhino

Een paard met de verkoudheidsvorm van rhinopneumonie kan hoesten, heldere neusuitvloeiing hebben, acute dikke benen krijgen, wisselende verhoogde lichaamstemperatuur hebben en minder graag eten. Het paard kan alle symptomen hebben, maar dat hoeft niet. Meestal zijn ze na een week rust weer verdwenen. Maar soms blijft een paard langer ziek doordat andere ziekteverwekkers de kans hebben gekregen zich in het lichaam te nestelen. Het EHV-virus is erg besmettelijk. Net als bij andere herpesvirussen kan een paard drager zijn, zonder zelf de symptomen te hebben. Vooral paarden met een lage weerstand, zoals jonge paarden of bij stress, hebben kans om rhino te krijgen en door te geven.

Astma en bronchitis

Astma is een allergische reactie op een prikkel, vaak veroorzaakt door stof. Of preciezer: een reactie op de schimmels en bacteriën in de stof. De reactie leidt tot een hogere slijmproductie en een bronchoconstrictie of vernauwing van de luchtwegen. Het slijm is vaak taai en kan moeilijk worden opgehoest. Men spreekt dan van bronchitis; het vastzittende slijm zorgt voor nog meer slijm, waardoor er een vicieuze cirkel ontstaat. Door de bronchoconstrictie trekken ook de spiertjes in de kleine bronchiën en bronchiolen samen, waardoor er in de buisjes letterlijk minder ruimte voor lucht is en het paard benauwd wordt. Dit zie je bij het paard terug in een geforceerde ademhaling met een duidelijke buikbeweging, neusvleugels die wijd open staan, hoesten en soms zelfs een heen en weer bewegen van de anus.

Chronische luchtweginfecties

Een paard met luchtwegklachten kan ook een chronisch probleem hebben. Meestal gaat aan een chronisch probleem aan de luchtwegen van een paard een acute luchtweginfectie vooraf. Doordat er door de acute luchtweginfectie extra slijm is aangemaakt, leidt een nieuwe prikkel al snel tot een nieuwe infectie. Een stoffige stal, zeer droog voer of een scherpe lucht als ammoniak kan leiden tot een langdurige overprikkeling van de long, waarbij er steeds extra slijm wordt geproduceerd. Bij chronische luchtwegproblemen kunnen de longblaasjes onherstelbaar worden beschadigd en ontstaat er in de longen littekenweefsel. Dit littekenweefsel is stug waardoor de elasticiteit van de longen afneemt met gevolgen voor de ademhaling.

Longemfyseem

Als de uitademing bemoeilijkt wordt door slijm, spiervernauwing in de kleine bronchiën en littekenweefsel dat de longbuisjes blokkeert, dan spreekt men van longemfyseem. De inademing verloopt wel goed, met tot gevolg dat in het geval van longemfyseem er meer lucht binnenkomt dan dat er uitstroomt. Hierdoor kan het longblaasje overvol raken en zelfs knappen. Dit is onherstelbaar: de long kan niet meer optimaal functioneren.

Chronische bronchitis en COPD

Bij een chronische bronchitis is er sprake van een steriele ontsteking van de luchtwegen. Dit betekent dat er geen bacteriën of virussen bij betrokken zijn. De slijmvliezen produceren een dik taai slijm dat geelgroen van kleur is en dat maar moeizaam naar buiten kan worden gewerkt. Dit zorgt weer voor irritatie van de luchtwegen, waardoor de ontstekingsreactie in stand blijft gehouden en er steeds weer nieuwe pus wordt gevormd. Uiteindelijk raken de bronchiën zelf ook ontstoken en neemt de elasticiteit nog verder af.

Chronic Obstructive Pulmonary Disease (COPD) is een verzamelnaam van luchtwegproblemen waarbij de elasticiteit van de long is afgenomen. Met name de uitademing kost meer moeite, omdat de longen niet meer elastisch samenvallen – het blaasbalgprincipe werkt minder goed – en de passage van lucht in de luchtwegen wordt gehinderd door obstructie door slijm.

Dampigheid

Als de schade aan de longen en luchtwegen onomkeerbaar is spreek je van dampigheid. Dampigheid veroorzaakt een verslechtering van de conditie en verlaagt het uithoudingsvermogen. Het paard gaat bij inspanning moeilijker ademhalen en krijgt het sneller benauwd. In een later stadium kan het zelfs in rust schokkerig gaan ademhalen.

Vind je het lastig om te bepalen wat jouw paard met luchtwegklachten precies nodig heeft? Onze dierspecialisten geven je graag een kundig en onderbouwd advies.