Zoethout (Glycyrrhiza glabra)

2000 jaar geleden! In de Oudheid! Vroeger! Soms lijkt het wel alsof geneeskruiden alleen maar van vroeger en hopeloos ouderwets zijn, obsoleet noemt men dat in de apothekersboeken. Maar terzelfdertijd kunnen die ouderwetse planten plots heel actueel en modern zijn. Zoethout bijvoorbeeld is niet alleen een ouderwets snoepje en een van oudsher veel gebruikte medicinale plant, maar blijkt ook goed te zijn tegen nieuwerwetse kwalen, zoals aids en stress.

Zoethout tegen maagzweren

Een van de belangrijkste toepassingen zowel in de Oudheid als in onze tijd is zijn gebruik bij maagzweren. Dioscorides vermelde reeds het gebruik bij maagzuur. In 1946 introduceerde de Nederlandse apotheker Revers het extract van Glycyrrhiza tegen maagzweren. Niet lang daarna werd het voornaamste werkzame bestanddeel glycyrrhetinezuur ontdekt. Vandaag word het gebruik van zoethout bij maagzweren steeds verder wetenschappelijk onderbouwd door de ontdekking van Helicobacter pylori, de veroorzaker van maagulcus.

Maagzweerbacterie

Tot nu toe verklaarde men de werking van zoethout bij maagzweren vooral door zijn beschermende werking op het maagslijmvlies en de invloed van glycyrrhizinezuur op de prostaglandinestofwisseling. Met de ontdekking van de Helicobacter pylori vroeg men zich af of zoethout mogelijk remmende werking heeft op die maagzweerbacterie. Daarom werd glycyrrhizinezuur en aanverwanten dan ook onderzocht in het Instituut voor medische microbiologie in Kiel. Men kon vastellen dat voornamelijk het glycyrrhetinezuur een sterke bactericide werking heeft op de Helicobacterbacteriën, en ook op de bacteriën, die resistent waren tegen sommige antibiotica.

Voornaamste medisch gebruik van zoethout

Zoethout heeft nog vele andere toepassingen. Meest bekend is zijn gebruik als hoestsiroop, het heeft tezelfdertijd een slijmoplossende, licht ontkrampende en versterkende werking, allemaal farmacologische effecten die nuttig zijn bij verkoudheid, griep of andere bacteriële of virale infecties op de luchtwegen.

Maag en Darm

• Gastritis, maagzweer met echte kamille en kaasjeskruid
• Constipatie, bij gevoelige ingewanden met echte kamille en sennapeulen
• Colitis, enteritis
• Maagbeschermend bij aspirinegebruik

Luchtwegen

• Hoest met slijm, samen met tijm en sleutelbloem
• Chronische bronchitis
• Astma samen met spasmolytica en anti-allergica
• Allergische rhinitis (hooikoorts) met weegbree en anijs

Enkele oudere onderzoeken

    H. Busquet: L'Action modératrice de la Réglisse sur la contractilité de l'intestin isolé. Soc. de thérap. - 9 mars 1932.
    F.E. Revers: Traitement de l'ulcère gastrique par l'extrait de Réglis­se. Observatie van 43 proefpersonen tussen 1ste en 8ste d. bij dos. 3 x d. 1 koffiel. pasta van 100 g zoethoutpoeder + 50 g water. Nederl. Tijdschr. v. Geneeskunde - 25 sept. 1948.
    D. Vincent (prof.): La Réglisse, medicament antispasmodique. Bij intraveneuse injecties bij honden en proeven op geïsoleerde darmen van cavia's bleek een anti-acetylcholinergische en anti-histaminische werking. Revue de phytothérapie - oct. 1951.
    D. Vincent: Réglisse et histamine. Thérapie 1952.