Helaas. Ook onze geliefde huisdieren blijven niet eeuwig jong. Hun ouder wordende lichaam en geest krijgen met het klimmen van de jaren andere behoeften. Hoe herken je de signalen? Wat zijn de gevolgen? Hoe kun je je huisdier ondersteunen, preventief en therapeutisch? Met aangepaste voeding, aanvullende supplementen en met aanpassingen in de omgeving en het leefpatroon kun je het je oudje een stuk gemakkelijker maken en houd je het dier langer jong. Ook hier geldt weer, kijk naar je dier!
Wanneer een senior?
Het verschilt per diersoort wanneer je spreekt van een senior en dan is het vaak ook nog gerelateerd aan het formaat van een dier en ras. Een groter dier is eerder oud dan een kleiner dier van het zelfde soort. Zo werkt dat bij honden, katten en konijnen. Vooral bij honden is de levensverwachting sterk afhankelijk van het ras. Bij paarden zijn de verschillen minder groot. Of een dier oud is en zich zo gedraagt is een individuele zaak. Zo kan een paard van 14 jaar al oud zijn, terwijl een ander paard van 20 zich nog gedraagt als een jong veulen. Zware koudbloeden worden vaak wat minder oud dan ranke, warmbloedige types, zoals Arabieren. Levensverwachting, ras, karakter, conditie, voeding, leefomgeving. Het speelt allemaal een rol. Toch ontkomt geen enkel dier aan de ouderdom en de beperkingen die het met zich meebrengt. Was het maar waar.
Overzicht met de gemiddelde levensverwachting en seniorleeftijd in jaren
| Levensverwachting | Senior vanaf | ||
|---|---|---|---|
| Paard | 25-33 | 20 | |
| Pony | 30-40 | 20 | |
| Hond | groot | 10 | 6 |
| middelgroot | 12 | 7 | |
| klein | 15 | 8 | |
| Kat | 15 | 8 | |
| Konijn | 12 | 6 |
Ouderdom
Ouderdomsverschijnselen? Neem ze niet voor lief, maar kijk wat je voor je dier kunt doen. Zodat hij het ook in deze periode van zijn leven naar zijn zin heeft. Ook kan het zinvol zijn om bij een senior jaarlijks door een dierenarts een urine-en bloedonderzoek te laten doen. Via de urine en het bloedonderzoek wordt er onder andere gekeken naar de functie van de nieren, de lever, de alvleesklier, de eiwitten, de zouten en mineralen, het aantal rode bloedcellen en de ontstekingscellen. Zo heb je een goed uitgangspunt voor het bepalen van de voor dit dier normaalwaarden en kunnen eventuele latere afwijkingen gemakkelijker vergeleken.
Gebitsproblemen
Een van de eerste ouderdomsverschijnselen is problemen met het gebit. Dit herken je aan het minder goed kunnen vermalen van het voedsel. Lang over het eten doen, eten laten staan en vooral problemen met hard voedsel, het zijn allemaal tekenen dat er wat met het gebit aan de hand is. Kwijlen kan ook een signaal zijn. Een slechter wordend gebit herken je ook aan een vieze adem. Al betekent een slechte adem niet per definitie een slecht gebit. Paarden ontwikkelen soms haken aan hun kiezen die enorme wonden kunnen maken in de tong en wang.
Vermoed je een gebitsprobleem? Aarzel niet en ga met je dier naar de dierenarts. Voor een paard laat je de paardentandarts komen. Het is niet alleen pijnlijk, gebitsproblemen zijn ook een bron van infectie. Met gevolgen voor het immuunsysteem en belangrijke organen als hart, alvleesklier en nieren. Ook kunnen slechte tanden en kiezen door de verminderde inname van voedsel en slechte spijsvertering leiden tot maag- en darmproblemen en gewichtsverlies. Wees als diereigenaar dus heel alert op het gebit. Een dier laat niet snel merken dat er wat aan de hand is, zelfs niet als het probleem al heel groot is. Daarom is een regelmatige gebitscontrole voor elk dier – en zeker de senior – noodzakelijk. Met een Omega-3 olie ondersteun je het gebit van je dier.
Minder soepel bewegen
Bewegingsproblemen door ouderdom ontstaan meestal geleidelijk. Ineens valt het op dat een hond niet meer zo gemakkelijk uit zijn mand komt. Of dat een kat niet meer op de vensterbank springt maar steeds vaker de gemakkelijke weg kiest. Ook bij paarden merk je dat ze meer moeite krijgen met opstaan en letterlijk meer op gang moeten komen. Vaak is artrose de oorzaak van de gewrichtsproblemen bij je oudere dier. Het gewrichtskraakbeen is afgenomen en van slechtere kwaliteit en doet zijn werk als stootkussen niet meer. Het gewricht wordt minder goed gesmeerd en heeft moeite met in beweging te komen. Er ontstaan kleine ontstekingshaardjes. Startstijfheid! De gewrichtsproblemen zie je niet alleen ontstaan in de poten en benen, maar ook in de rug. Daar kunnen door afname van de tussenwervelschijven, de rugwervels te strak tegen elkaar gaan liggen. Of zelfs vergroeien. Dat noem je spondylose. Hierdoor ontstaan pijnklachten in de rug. Met soms een uitstraling of uitval in de extremiteiten door dat zenuwen beklemd raken.
Daarnaast zie je bij oudere dieren dat de spieren gaan afnemen. Vaak doordat de dieren minder bewegen, maar ook door een verminderde opname van eiwitten uit voeding. Een goede seniorvoeding bevat hoogwaardige, goed opneembare eiwitten. Daarmee ga je spierafname tegen. Als je verandert van voeding, doe dat dan geleidelijk. Overgewicht is een andere oorzaak van het steeds moeizamer bewegende dier.
Wat kun je doen om te ondersteunen
Al kun je de bewegingsproblemen niet helemaal verhelpen, je kunt wel veel doen voor je dier. Zorg dat het in beweging blijft, maar doseer. Bewegen, maar niet overbelasten. Voor je hond betekent dat liever wat vaker een kort wandelingetje, dan drie keer per dag een lange wandeling. Daag je kat uit om in beweging te komen door kortdurende spelletjes met hem te doen. Maak wandelingen met je paard aan de lijn. Houd hem in beweging. Vermijd abrupte manoeuvres. Zorg er ook voor dat je dier warm blijft. Koude zorgt ervoor dat de gewrichten en spieren stijver worden. Vanuit de TCM heeft kou ook een verstorende invloed op de nieren met ook weer tot gevolg dat gewrichtsstijfheid toeneemt. Warm houden dus. Een massage op zijn tijd vinden de meeste senioren ook heerlijk.
Dagelijks een scheutje olie met Omega-3 zorgt voor soepele celmembranen en ondersteunt het soepele bewegen. Glucosamine en MSM ondersteunen de conditie van het gewrichtskraakbeen, gewrichtsvloeistof, pezen, kapsels en banden. Supplementen met kruiden die de spiermassa bevorderen, de kwaliteit van het gewricht ondersteunen en eventueel pijnstillend en ontstekingsremmend werken, helpen een ouder dier soepel te blijven bewegen. Magnesiumcitraat werkt ontspannend op de spieren.
Overgewicht
Geef je dier voeding dat past in een senior dieet en voorkom dat je dier te zwaar wordt. Zorg voor een goede balans tussen juiste -hoeveelheid- voeding en balans in belastbaarheid bij bewegen. Overgewicht werkt alleen maar in het nadeel van je dier en heeft naast vele andere problemen een negatief effect op het bewegingsapparaat.
Nierproblemen
Nieren spelen een belangrijke rol in de afvoer van afvalstoffen uit het lichaam. Met het ouder worden neemt de nierfunctie geleidelijk af, waardoor er meer belastende afvalstoffen in het lichaam achterblijven. Het dier wordt mager, gaat veel drinken en vaak ziet de vacht er dof uit. Bij katten met nierfalen zie je vaak dat ze last kunnen krijgen van obstipatie. Veel braken en vaker plassen is ook een teken dat er wat aan de hand kan zijn met de nieren. Kruiden als Lespedeza en Solidago bieden uitkomst, met name in een vroeg stadium.
Ook gezien vanuit de rol van nieren in de TCM is het goed om de nieren van je ouder wordende dier te ondersteunen. Supplementen met nierondersteunende kruiden zijn daar geschikt voor. En ook nu is een scheutje Omega-3 olie een goede manier om de nieren te beschermen.
Vacht- en huidconditie
Aan de vacht en huid kun je gezondheid aflezen, zeggen ze vaak. En dat is ook zo. Andersom dus ook. Is de vacht dof of vertoont de huid plekken dan is er basaal wat mis in het lichaam. Ook bij het ouder wordende dier kun je veel aflezen aan de conditie van de vacht en huid. Het immuunsysteem werkt vaak minder goed, waardoor er meer kans is op het ontstaan van eczeem. Als de lever minder goed werkt – door leeftijd en vaak door een teveel aan suiker in het lichaam- herken je dat aan dunne en kale plekken in de vacht en allergische reacties in de huid. Denk ook bij deze verschijnselen aan het scheutje Omega-3 olie. Is er sprake van een teveel aan suiker of diabetes en insulineresistentie denk er dan aan dat je met een supplement de glucosebalans weer kan herstellen.
Lusteloosheid en vermoeidheid
Omdat organen en systemen minder goed hun werk doen bij het ouder worden kan een dier sneller moe zijn en zelfs lusteloos. De lust om te bewegen en te spelen neemt af. Vaak ligt hier een tekort aan beschikbare energie aan ten grondslag. Door een niet meer passende voeding of omdat er nog teveel van het dier wordt gevraagd. Ondersteun met extra vitaminen en mineralen. Een ouder dier heeft meer rust nodig. Slaapt meer dan voorheen. En soms moet je het hem een beetje gemakkelijker maken. Door de hoeveelheid beweging aan te passen aan de leeftijd, maar ook door te kijken naar de leefomstandigheden. Staat de mand nog op de goede plek? Staat je paard niet teveel op de tocht? Heeft hij een dekentje nodig? Door het immuunsysteem te ondersteunen met extra bouwstoffen maak je je dier weerbaarder tegen ziekten en ongemakken en zal hij sneller herstellen. Ook dat scheutje Omega-3 olie zal ervoor zorgen dat je oudere dier zich fitter voelt.
Sneller ziek
Door een minder goed werkend immuunsysteem kan een virus of bacterie sneller aanvallen waardoor het dier uit balans raakt en ziek wordt. Ook zie je dat bij oudere de dieren de darmflora minder goed van samenstelling is. Dat kan komen door wormen of andere parasieten, een antibioticakuur of door een dieet wat de darmen belast. Denk aan probiotica om de samenstelling van bacteriën in de darmen weer te herstellen na een doorgemaakte ziekte. Bij paarden is het een goed idee om dat in het najaar te doen. Zo help je mee de veel voorkomende najaarsdip te voorkomen. Een gezonde darmflora is de basis van een gezonde weerstand.
Verwardheid
Oudere dieren kunnen soms anders gedrag gaan vertonen. Plotseling lijken ze de weg niet meer te weten, zijn ze ’s nachts ineens actief of gaan op gekke momenten blaffen, miauwen of aan de wandel. Merk je dat je dier onzeker wordt denk dan ook aan doofheid of staar aan de ogen. Als je dat weet, dan kun je hem anders benaderen en de omgeving zo voor hem inrichten dat hij de weg kan vinden. Dat geldt ook voor op straat. Al wennen de meeste dieren wel snel aan hun verminderde zicht door staar, maak het ze niet te moeilijk. Daar krijgen ze alleen maar stress van. Met ook weer gevolgen voor hun gezondheid.
Is de verwardheid en het veranderende gedrag toe te schrijven aan dementie – bij dieren heet dat cognitieve disfunctie stoornis (CDS)- dan is er wat anders aan de hand. Waarschijnlijk gaat het om een overschot aan vrije radicalen in de hersenen in combinatie met een verminderde doorbloeding. Deze vrije radicalen kunnen zorgen voor een verhoogde ontstekingsgevoeligheid van het lichaam en dus ook in de hersens. Waardoor je dier uiteindelijk verward wordt.
Hoewel het een onomkeerbaar proces is, je kunt er als dierenbezitter wel wat aan doen om je dier te ondersteunen. Omega 3-vetzuren zijn essentieel voor een goede hersenwerking, met name het bestanddeel DHA uit visolie. Een supplement met Choline is ook zeker aan te raden. Choline is een van de weinige organische stoffen die in staat is de hersenbarrière te passeren. De stof is onmisbaar voor de aanmaak van de neurotransmitter acetylcholine. Deze neurotransmitter zorgt voor een gezonde prikkeloverdracht van het zenuwstelsel. Humaan onderzoek heeft aangetoond dat patiënten met Alzheimer een sterk verlaagde acetylcholine-spiegel hebben. Bij dieren met tekenen van beginnende dementie kan het toedienen van een hoge dosis choline het degeneratieproces remmen. In veel gevallen zie je ze al snel weer veel beter functioneren.
Bij verwarde oude dieren is het ook goed om op hun voedselinname te letten. Een gericht dieet voor het seniore dier is een goede keuze. Mogelijk verdeeld over meerdere eetmomenten op een dag. Let er ook goed op dat ze voldoende drinken. Demente dieren willen nog wel eens vergeten om te drinken, waardoor ze risico lopen op nierfalen. Voldoende vitaminen en mineralen zijn ook belangrijk om de hersens te ondersteunen. En doe eens wat vaker een spelletje met je dier. Het hersenwerk blijft je dier prikkelen en houdt het brein actief.
Een schoon lichaam functioneert beter
Het kan niet vaak genoeg gezegd worden. Een drainagekuur of detox helpt een lichaam zich te ontdoen van opgehoopte afvalstoffen in de organen. Hierdoor kunnen ze weer beter hun werk doen en optimaliseer je het immuunsysteem.
Een vaccinatie kan ook belastend zijn voor het immuunsysteem van het ouder wordende dier. Met de VacciCheck kan je dierenarts meten of het dier nog voldoende beschermd is. Hiermee kan een overbodige enting voorkomen worden.
Beruchte ouderdomsziekten
Lees erover in onze kennisbank:
Paard – PPID met hierdoor een hoger risico op Insuline resistentie en Hoefbevangenheid
Hond – artrose en spondylose
Kat – Chronisch nierfalen
Dus hoe ondersteun je het oudere dier?
- Kijk naar je dier. Gedraagt het zich anders? Laat eventueel periodiek een urine-en bloedonderzoek doen of laat je dier doormeten.
- Controleer met regelmaat het gebit.
- Geef je dier de juiste (senioren)voeding met de goede eiwitten in de juiste hoeveelheid.
- Een Omega-3 olie is voor veel ouderdomsverschijnselen de juiste keuze.
- Geef ieder voorjaar een detox of drainagekuur.
- Ondersteun het immuunsysteem.
- Vul de voeding aan met gerichte supplementen voor waargenomen ouderdomsverschijnselen.
- Denk aan extra vitaminen en mineralen.
- Pas waar mogelijk de leefomgeving aan. Maak je het dier gemakkelijk. Maar houd hem ook actief en alert. Vind de juist middenweg.
- Bij mentale achteruitgang houd je je dier bij de tijd met choline.
Bekijk ook onze folders: het oudere paard en de oudere hond