Door San op
Deze keer spreekt San voor de rubriek Hondenprofessionals met passie met Jennifer de Jongh. Jennifer is oprichtster van Hulphonden voor Autisme. Een landelijke opererende organisatie, gespecialiseerd in het opleiden van hulphonden voor kinderen, jongeren en volwassenen met autisme en aanverwante stoornissen zoals persoonlijkheidsstoornis en PTSS. De doelstelling is om deze doelgroepen hun eigen kwaliteiten en mogelijkheden te laten ontdekken en leren inzetten. De hulphond kan hierbij een grote ondersteuning zijn.
Op de website staat: Jennifer heeft ruimschoots ervaring in het werken met kinderen, jongeren én volwassenen met autisme, aanverwante stoornissen of andere psychische uitdagingen. Daarnaast is zij geschoold en ervaren gediplomeerd kynologisch instructeur, hulphondentrainer én in Engeland geschoolde trainer met een aanbeveling van Kay Laurence.
Haar drijfveer is de verbetering van de positie van mensen met een psychische uitdaging in de maatschappij (sociale omgeving, onderwijs, werk). Zij staat voor het belang en het welzijn van de werkende honden binnen Hulphonden voor Autisme én daarbuiten. Jennifer is een ‘proud member’ van the Pet Professional Guild. Hiermee draagt zij uit dat zij drukvrij met honden wil werken.
Het bezoeken van congressen en seminars en het bijhouden van literatuur en bijscholing zijn een belangrijk onderdeel van haar werkzaamheden. Het is dan ook bij de Opleiding ‘Pijn bij honden’ van Michelle Vrolijk dat ik Jennifer mag ontmoeten. En onder de indruk raken van haar werk, en vooral de manier waarop zij werkt. Dit maakt haar de perfecte kandidaat voor onze rubriek ‘Hondenprofessionals met passie’.
Jennifer, wat is jouw eerste herinnering en ervaring met dieren?
“Mijn hele jeugd is verweven met dieren. Mijn eerste herinnering aan honden was de lieve hond van mijn oma, Beertje. Beertje was een grote schat en altijd als ik logeerde bij mijn oma, was deze hond daar ook. Ook op mijn eerste babyfoto’s staat ze. Ook daarna zijn er altijd katten, honden, konijnen, cavia’s, duiven, paarden en pony’s geweest.”
Hoe lang doe je dit werk al en wat was de reden om ervoor te kiezen?
“Negen jaar alweer, of eigenlijk pás negen jaar. Het is maar hoe je het ziet. Als hulpverlener met een specialisme in autisme, zocht ik een verbinding met mijn passie: de hond. Na scholing in het ‘hondenvak’ ben ik die verbinding vorm gaan geven. En de rest is inmiddels geschiedenis…”
Wat vind jij het leukste aan jouw werk? Wat drijft jou, is jouw passie?
“Het geluk van mijn werk is, is dat ik mijn twee drijfveren kan combineren. Ze komen samen in het werk van alledag. Eén drijfveer: mensen met een psychische beperking te ondersteunen in hun ontwikkeling, in hun groei naar meer zelfstandigheid. De andere drijfveer is, op gelijk niveau, de hond in het algemeen. En de werkende hond, de assistentiehond, in het bijzonder. Vooral het bewaken van het welzijn van deze honden drijft mij. De positie van de hond in onze maatschappij is de laatste jaren sterk verbeterd, denk ik. Onder andere onder invloed van onze veranderde kijk op trainingsmethoden. Maar ook door de toename van wetenschappelijk onderzoek gericht op bijvoorbeeld emoties en intelligentie bij dieren.
Het spannende van deze tijd vind ik echter ook dat de positie van de hond onder hoogspanning lijkt te staan. Er wordt veel, vaak veel te veel van honden verwacht en daarmee gevraagd. Dit is in ons werk goed terug te zien. De vraag naar de assistentiehond groeit nog steeds en de vragen aan de hond worden steeds groter, ingewikkelder en…onmogelijker.
Het geven van voorlichting is van belang. Samenwerking is van belang en zo ook het werken aan nieuwe normeringen ten aanzien van de werkende hond. Eén van de mooie kanten aan mijn werk blijft toch wel om mens en hond samen te zien groeien in hun relatie, in hun samenwerking. Er is veel kwetsbaarheid in de teams (hulphonden en hun mensen), en net zoveel kracht. Dit vult mijn hart iedere keer opnieuw. Er zijn van die kleine, grote geluksmomentjes. Zoals de ontmoeting met een pupje, waarvan je weet dat je deze jarenlang mag gaan begeleiden. Of de hond die een feestje bouwt omdat hij je na een langere periode - tijdens een jaarlijks vervolgexamen - weer ontmoet. Of een mijlpaal die een mens behaalt, dankzij de samenwerking met zijn hond. Mijn werk is keihard werken, maar ook net zo hard genieten.”
Wat maakte de meeste indruk op jou ? Wat is het ergste dat je ooit hebt meegemaakt?
“Ik ben ik niet zo van de ‘lijstjes’. Ik kan niet zoveel met vragen op theelabeltjes, zoals je steeds vaker krijgt voorgeschoteld. ’Beste of slechtste momenten’, ik doe er niet aan. Het past niet bij me. Ik leef in de dag en geniet van mooie momenten en rouw om nare momenten. Dat is de aard van het beestje en past bij de werkzaamheden. Ik beleef dagelijks momenten die indruk maken. We werken met mensen die veel meemaken en die indrukwekkende levens achter de rug hebben. We werken met kwetsbare wezens: hond en mens en omdat we lang met hen samenwerken, zijn we vaak getuige van veel dalen en ook pieken.”
Wat is volgens jou het grootste misverstand over honden in het algemeen? En specifiek over hulphonden?
“Ik denk dat de meest hardnekkige toch wel de befaamde, of liever de beruchte dominantie-theorie is. Voor de meeste trainers behoort die inmiddels al tot een ver verleden. Voor anderen is het helaas nog steeds een alledaagse theorie en handelingswijze. Maar vooral het diepgewortelde gedachtengoed dat de hond de hele dag zijn best doet om onze plaats in te nemen, om ons te overheersen, lijkt te zijn ingeëtst tot in ons celniveau. Hoe vaak ik nog tegen kom, zelfs bij versgebakken hondenmensen zonder enige ervaring met honden, dat mensen heel bang zijn om ín de hiërarchie onder een hond te staan. Hem niet op schoot te willen nemen uit angst voor overheersing, als eerste de deur uit te willen stappen ‘anders wordt hij de baas’ en de hond als laatste van de roedel eten te geven, ‘want zo leert hij zijn plaats’. En dat terwijl de hond de hele dag vooral zijn stinkende best doet om de harmonie met zijn mensen en andere wezens te bewaren. Om geen conflicten te willen krijgen. De hond is een intelligent wezen, met een indrukwekkende belevingswereld. Met emoties, met een vorm van planmatig, oplossingsgericht denken, die doorgaans dolgraag samenleeft met zijn mensen. Volgens mij is de dominantietheorie vooral van toepassing op de mens. Is het een vorm van projectie. Wellicht angst?
Het grootste misverstand op dit moment in ons werk, is vooral dat honden van alles aanvoelen en zo de mens kunnen sturen in hun psychische beperkingen. Er gaan, helaas, heel veel verhalen de ronde op sociale media over de eigenschappen van hulphonden. Deze verhalen berusten niet op waarheid en leiden een eigen mythisch bestaan. Feitelijk voelen honden inderdaad veel aan. Maar het laatste dat we willen, is al die gevoelens cultiveren tot handelingen. Een hond komt inderdaad vaak naar je toe als je emotioneel bent. Dit doet de hond echter niet om jou te ondersteunen, maar vooral om zichzelf zeker te stellen. Immers: als jij ophoudt met huilen, wordt het voor jouw hond ook weer rustig en dus veilig. Troosten is dus eigenlijk gewoon kalmeren. Kalmeren om te zorgen dat de situaties weer prettig is. Dat jij er weer voor je hond kunt zijn. De (hulp)hond hoort niet verantwoordelijk te zijn, noch te worden, voor het psychisch welbevinden van zijn mens. Dit behoren wij zelf te bewaken. We kunnen de hond wel taken vragen die jou kunnen helpen. Maar, dan vragen we de hond een taak uit te voeren en daarmee voorkom je dat een hond de hele dag in de alert stand staat voor jou. Een taak vragen geeft duidelijkheid en houdt de verantwoordelijkheid daar waar hij altijd moet blijven: bij de mens.”
Met wie werk jij het meeste samen en kun je daar iets over vertellen?
“Allereerst werk ik samen met ons team. Daarnaast werken wij graag samen met een aantal andere hulphondenscholen. Ook werk ik samen met collega’s uit het hulpverleningsveld. En regelmatig wordt voor korte of langere tijd samengewerkt met bijvoorbeeld een natuurvoedingswinkel, een producent van sleeves, enz… Samenwerking is prettig, geeft inspiratie, houdt scherp en kritisch en geeft energie.”
Je vertelde dat je de producten van PUUR kent. Is dat voor privé gebruik of ook tijdens het werk?
“PUUR gebruik ik voor de eigen honden. Maar regelmatig wijs ik ook cliënten op producten van PUUR. Het zijn goede middelen die goed passen bij een gezondheid management van dieren.”