SME is een jeukende aandoening bij paarden. De paarden hebben, zoals de naam al zegt voornamelijk jeuk aan de staart en manen, maar het kan ook op andere plaatsen voorkomen, zoals onder de buik en op het hoofd. De jeuk wordt veroorzaakt door steken van de Culicoïdes mugjes die vanaf april/mei in bos- en waterrijke gebieden voorkomen. Paarden met staart- en maneneczeem zijn allergisch voor het speeksel van dit mugje, waardoor ze na een steek erg veel jeuk krijgen.
Timing
Bij de aanpak van staart en manen geldt eigenlijk hetzelfde als bij héél veel klachten: voorkomen is beter dan genezen en de behandeling kan beter te vroeg dan te laat worden ingezet. Het is raadzaam al in februari/maart te beginnen met het voorkomen én bestrijden van de symptomen. Door tijdig te beginnen met de behandeling, worden de symptomen aanzienlijk verminderd. Maar ook in de zomer is het behandelen nog nodig.
Draineren
Het is verstandig om vroeg in het voorjaar te beginnen met draineren, zodat alle opgehoopte afvalstoffen, die het immuunsysteem belasten, uitgescheiden worden. Deze kuur van ongeveer een maand kan in ernstige gevallen twee tot drie maanden worden gegeven maar dient in ieder geval te worden herhaald aan het begin van de herfst.
Desensibiliseren
Daarnaast kan er in maart gestart worden met desensibiliseren: met homeopathische druppeltjes het paard minder gevoelig maken voor steken van insecten. Door het paard steeds een kleine hoeveelheid hiervan te geven, reageert het lichaam minder heftig en kan het beter met de muggesteken omgaan. De bestanddelen Ledum palustre, Haver (Avena sativa), Heermoes (Equisetum arvense) werken desensibiliserend. Ook verdunde plantenextracten van Apis mellifera, Goudsbloem (Calendula officinalis), Grote brandnetel (Urtica dioica) en Zwarte bes (Ribes nigrum) werken desensibiliserend voor stoffen waar veel paarden overgevoelig voor zijn.
Gestoken?
Bij jeuk en schuurplekken helpt een spray of lotion met bestanddelen als Calendula, Salvia en Hypericum bij huidherstel. De ingrediënten Caryophyllus aromaticus, Juglans Regia en Hypericum werken verzachtend op de huid.
Bij grotere (en natte) plekken werkt pasta met zink en zwavel vaak goed. Het mineraal zink bevordert genezing en zwavel maakt deel uit van de weefsel herstellende aminozuren. Ook zilver helpt het weefsel zich beter te herstellen. Grafiet werkt goed bij een droge huid en wordt veel ingezet bij plekken in de kootholten. Vitamine E helpt bij het vasthouden van de zwavelgebonden aminozuren en stabiliseert de celmembranen.
Totaal aanpak
Bij NML health zijn wij van mening dat hét wondermiddel voor gezonde staart- en manen niet bestaat. In onze benadering wordt een klacht niet als een op zichzelf staand iets bekeken en behandeld ('we hebben hoofdpijn; we nemen een pijnstiller'), maar wordt gekeken naar het levend wezen als geheel van met elkaar samenhangende factoren die allemaal van invloed op de gezondheid van een dier zijn (we hebben hoofdpijn, we zijn de laatste tijd gestrest, laten we eens wat gas terugnemen en gezonder eten). Ook voor gezonde staart- en manen zijn verschillende factoren van invloed die tegelijkertijd aangepakt moeten worden wil de behandeling echt succesvol zijn:
Management van het paard
Het is raadzaam om paarden op tijd uit de wei te halen. De mugjes zijn vooral tijdens zonsopgang en zonsondergang actief, het is dan ook verstandig om paarden al rond een uur of 3 ´s middags op stal te zetten. Ook tussen zonsopgang en een uur of 11 is het raadzaam het paard binnen te houden. De Culicoïdes mug komt vooral voor in bosrijke omgevingen, in sommige gevallen kan het zelfs goed zijn een paard tijdelijk te verplaatsen naar een minder bosrijke omgeving. Aangezien deze mugjes niet heel goed kunnen vliegen kan een ´winderige´ omgeving, bijvoorbeeld aan zee of in een open polder, soms uitkomst bieden.
Voeding van het paard
Ook de voeding kan van invloed zijn op het ontstaan van staart- en maneneczeem. Te nat kuilvoer kan de zuurgraad in het lichaam verhogen waardoor meer afvalstoffen ontstaan. Hierdoor wordt een paard vatbaarder voor allergie en eczeem. Ook een overdaad aan voeding kan belastend zijn voor het paard en bijdragen aan het ontstaan of verergeren van staart- en maneneczeem. Vooral jong gras heeft, met name in de toppen, een hoog fructosamine-gehalte. Deze suikers zijn, in te hoge mate, belastend voor de lever en kunnen leiden tot insulineresistentie en verhogen de kans op SME en hoefbevangenheid. Naast een drainagekuur om afvalstoffen uit (onder andere) de lever af te voeren, is het daarom raadzaam paarden sober te voeren en een goede, uitgebalanceerde voeding te bieden.
Bekijk het informatiefilmpje
Samenvattend ziet de totaal-aanpak voor gezonde staart- en manen er als volgt uit:
- Zorg voor een goed functionerend immuunsysteem
- Verminder de gevoeligheid voor de mugjes
- Verminder de reactie/zwelling op de mugjes
- Neem preventieve maatregelen als een deken, goede huisvesting en een juist weidemanagement
- Gebruik uitwendig, zowel preventief en curatief, een lotion voor een sneller herstel van de huid
- Zinkzwavel kan gebruikt worden voor de aangedane plek(ken)
- Zorg voor een goede balans in de darmflora voor een optimale weerstand
- Ondersteun met een omega-3- of (vis)olie voor het versoepelen van celmembranen
- Wees alert op een goede suikerbalans