Vuurwerk en gedrag: zo steun je je hond

Vuurwerk, voor sommige mensen een groot plezier, maar voor veel dieren is de jaarlijkse periode met knallen en lichtflitsen een grote kwelling. Met als absoluut dieptepunt de jaarwisseling. Wat gebeurt er toch? Dieren snappen er niets van. Angst! En daarmee is de bodem gelegd voor een dier dat altijd angstig is, want helaas is het zo dat angst voor vuurwerk gemakkelijk generaliseert. Harde en vreemde geluiden, onweer, leiden dan tot een overmatige angstreactie en stress bij het dier. Hoe je dit kunt voorkomen of minimaliseren lees je in dit artikel.

Hond en vuurwerk

De hond is natuurlijk niet uniek in zijn angst voor vuurwerk: met hem lijden bijna alle (huis)dieren onder de plotselinge harde knallen, lichtflitsen, rook, vreemde geuren en luchtverplaatsingen buiten op straat. Het verschil met de kat en andere gezelschapsdieren is dat de hond voor het doen van zijn behoefte gedwongen wordt om naar buiten te gaan, een voor hem in de vuurwerkperiode onveilige omgeving. Een kat kun je binnenhouden en met bijvoorbeeld PUUR Matatabistokjes afleiden en rustig houden. Maar een hond moet naar buiten voor zijn dagelijkse uitlaatrondjes, al kun je daar als baas natuurlijk wel de rustige tijdstippen voor uitkiezen. Gelukkig kun je een hond ondersteunen en leren omgaan met de onrust op straat en hopelijk zo voorkomen dat de angst hem boven het hoofd groeit.

Ga naar het Vuurwerk stappenplan

Decemberperiode

Een hond voelt zich fijn en geborgen bij structuur, herkenbaarheid en veiligheid. En laat de decemberperiode nu net het tegenovergestelde bieden? Alles is anders als anders: Sinterklaasversiering, wat doet die gekke kerstboom daar, overal (knipperende)lichtjes, onrust door visite en een gestrest baasje door alle organisatie voor een geslaagd kerstfeest. Boeken zijn er over vol geschreven: de bekende kerststress. En een hond voelt dat en met alle onrust in huis en buiten op straat, kan het leiden tot stress bij de hond. Een hoog stressniveau maakt de hond vervolgens weer gevoeliger voor harde en onverwachte (geluids)prikkels en kan leiden tot angst.

De hondenmand moet soms letterlijk plaatsmaken voor de kerstboom.

Hoe herken je een angstige hond?

Eindeloze rondjes lopen, wegkijken, zich verstoppen of steun zoeken bij de baas, het zijn allemaal tekenen dat de hond zich niet veilig voelt. Angst uit zich ook in hijgen, gillen, blaffen en/of speekselen, maar ook diarree en braken zijn signalen. Als een hond niet meer naar buiten wilt en apathisch in de mand blijft liggen, dan weet je ook dat je te maken hebt met een bang dier.

De houding van een angstige hond spreekt vervolgens boekdelen, dus kijk naar je hond. Wat probeert hij je te vertellen met zijn lage houding en zijn oren plat naar achteren en zijn lage staart? Juist, hij is bang. Voor het baasje het signaal dat hij zijn hond moet steunen en als het kan uit de angstige situatie moet halen.

Probeer angst voor te zijn

Je kunt niet vroeg genoeg beginnen met je hond voor te bereiden op de onrustige vuurwerkperiode. Een pup kun je laten wennen aan harde geluiden met bijvoorbeeld YouTube- filmpjes of een cd met vuurwerkgeluiden. Belangrijk is dat de knallen (zet de volumeknop steeds een beetje hoger) gekoppeld worden aan iets leuks. Ook nog niet angstige volwassen honden kun je op deze manier laten wennen aan steeds hardere geluiden. Belangrijk is je eigen reactie als baasje op harde geluiden en knallen. Schrik jezelf heel erg, dan zal de angst overslaan op je hond. Blijf je echter zelf relaxt, dan zal de hond ook rustiger blijven. Zeker als je hem ontspannen en geruststellend toespreekt en hem verzekert dat hij niet bang hoeft te zijn. Lees ook het PUUR stappenplan bij angst voor vuurwerk. Begin er al eind november mee, zeker bij gevoelige honden. Geen hond is hetzelfde, dus kijk goed naar welke ondersteuning jouw hond nodig heeft. Bekijk de tips van hondengedragsdeskundige Michelle Vrolijk.

Klik voor het stappenplan Bekijk de tips

Veiligheid bieden en angst verminderen

Als je hond angstig is voor vuurwerk is het beter zijn angstgedrag niet te negeren. Als je het gedrag negeert staat hij er namelijk alleen voor en kan het gedrag zich verergeren. Als je hond steun bij je zoekt, laat dat dan toe. Word niet boos! Aan de andere kant is het ook niet goed om overdreven mee te gaan in zijn angst, want daar wordt de hond nog nerveuzer van. Beter is het om het dier vriendelijk en rustig te bevestigen in zijn angstig gedrag en hem gerust te stellen: er is niets aan de hand, het is goed zo.

In huis is het belangrijk dat je hond een veilige plek heeft waar hij zich kan terugtrekken als hij zich niet prettig voelt. Op oudejaarsavond is het fijn voor hem om de gordijnen te sluiten en zo het vuurwerk buiten te houden. Een zacht muziekje haalt de scherpte van de harde geluiden af. Laat je hond ook nooit alleen tijdens de jaarwisseling, jouw geur en relaxte aanwezigheid geven hem steun. Afleiden helpt ook: neuswerk werkt heel ontspannen voor je hond, daag hem maar uit snoepjes te vinden in bijvoorbeeld een doos. Een lekker bot of een gevulde kong helpt ook het dier af te leiden van de onrust buiten.

Natuurlijke supplementen en fytotherapeutische druppels kunnen, mits je er tijdig mee begint, een hond ondersteunen in de vuurwerkperiode. Zie ook PUUR stappenplan bij angst voor vuurwerk.

Op de laatste en heftigste vuurwerkdagen van het jaar kiezen sommige baasjes en dierenartsen voor reguliere medicatie om de hond rustig te krijgen. Hoewel dit soort medicatie in sommige gevallen een goede keuze kan zijn is het wel goed om te beseffen dat deze middelen vaak een verlammende werking hebben en dat er aan de angstervaring zelf niets wordt gedaan. Als je het zo bekijkt dan zijn deze middelen eerder angstverhogend, omdat de hond door de ontspannende werking van het middel op onder meer de spieren niet meer de mogelijkheid heeft zich te weren of om zich in veiligheid te brengen.

Het relatief nieuwe middel Sileo veroorzaakt deze spierverslapping niet. De werkzame stof dexmedetomidine werkt in een lage dosering niet slaapverwekkend, maar alleen angstremmend. In de bijsluiter worden wel als bijwerkingen genoemd: vermoeidheid, braken en incontinentie en in sommige gevallen zelfs onrust en versuftheid. Wees dus alert op de reacties bij jouw hond.

Tips voor uitlaten

Kies voor het uitlaten in de vuurwerkperiode bewust voor de rustige tijden. Probeer het uitlaten op oudejaarsavond te vermijden. Zoek in ieder geval de rustige plekken op in de buurt en houd het rondje kort. Wees je bewust van je eigen houding en gedrag en probeer ontspannen te reageren op onverwachte knallen.

Is je hond al angstig dan kan de druk van een TTouch bodywrap of een Thundershirt helpen om het dier een veiliger gevoel te geven. Hierbij komt het er wel op aan dat deze externe ondersteuning op de juiste manier wordt aangebracht.

Meer weten?

Hebben we je nieuwsgierig gemaakt? Neem ook een kijkje op de site van Michelle Vrolijk voor meer informatie over gedrag en haar cursusaanbod.

Wellicht is dit nog interessant:

Dit artikel kwam tot stand in samenwerking met hondengedragsdeskundige Michelle Vrolijk en holistisch dierenarts Evelien van der Waa.