Zeker bij paarden met lekkere dikke sokken voelt een mijt zich thuis. In deze broeierige omgeving kan de parasiet goed zijn neten kwijt en graaft hij zich bij een lage huidweerstand in de huid. Dan spreek je van schurft (scabiës), waarbij beenschurft de beruchtste is. Het paard wordt gek van de jeuk. Hoe kan je je paard verlossen van deze kwelgeesten? Bestrijden – natuurlijk of chemisch - van de mijt zelf, ligt voor de hand. Maar een weerbaar immuunsysteem, een schone stalomgeving en gezonde voeding zijn daarnaast de beste bescherming van je paard. In dit artikel zetten we de reguliere en natuurlijke benadering naast elkaar. Holistisch dierenarts Eric Laarakker van Praktijk Den Hoek en Ron Hofman van Bio-Ron delen hun ervaringen met het effectief bestrijden van de mijt.
Een besmetting met de mijt komt het meest voor in de wintermaanden als de temperatuur daalt. Mijten zoeken de warmte op, waarbij de warme vochtige omgeving van het dik behangen paardenbeen natuurlijk een heerlijke plek is. Ze voeden zich met huidschilfers en graven gangetjes in de huid. De enzymen die ze afscheiden, lossen de huid op en hun beten zorgen voor hevige jeuk. Het paard zal in zijn sokken gaan bijten en stampen met zijn voet. De voorbenen zijn gevoeliger dan de achterbenen voor de parasiet. Vanwege hun dikke vacht en veel behang zijn vooral rassen als de Fries, de Tinker en de Shire gevoelig voor een besmetting met de Chorioptes mijt. Vanaf de benen kunnen de mijten over de rest van het lichaam kruipen en overal jeuk veroorzaken.
Andere symptomen zijn het ontstaan van korstjes en schilfers laag op de benen bij de koot en de kogel. Het paard zal willen schuren op deze plekken. Ook door het bijten ontstaan er kale plekken, kunnen er kloven ontstaan en kan de huid gaan ontsteken.
Bij een ernstige infectie kunnen de benen verdikt raken en de lymfe-afvoer stagneren. Dan spreek je van een chronisch progressief lymfoedeem (CPL). Een andere complicatie is een acute ontsteking van de lymfebanen. Dit noem je Einschuss. Te herkennen aan een dik, warm en pijnlijk been gepaard met koorts. Zie je deze verschijnselen, schakel dan direct een dierenarts in.
Meerdere soorten mijten
De meest voorkomende mijt bij het paard is de Chorioptes equi, ofwel de beenmijt. Dit spinachtige beestje, kleiner dan een luis, nestelt zich graag in de huid tussen de haren op het paardenbeen. Andere mijten bij paarden zijn de Demodex equi (huidmijt) en Psorotes equi (schurftmijt). Ook de Trombicula autumnalis (hooi- of grasmijt), Dermanyssus gallinae (bloedmijt), de Sarcoptes scabiei (graafmijt) en de stromijten Pyemotes ventricosus of Pyemotes tritici weten hun weg naar het paardenlichaam te vinden en veroorzaken veel ongemak.
Om een mijt effectief te kunnen bestrijden is het van belang dat de dierenarts weet om welke soort het gaat. Met een afkrabsel van de huid kan dit onder een microscoop worden gediagnosticeerd. De uitslag bepaalt de keuze van de aanpak. Helaas ontkom je er niet aan om de parasiet met chemische middelen te moeten bestrijden. De levenscyclus van een mijt is drie weken. Zolang blijven ze in leven op het paard … maar ook daarbuiten.
Chemische en natuurlijke bestrijding
Er bestaan geen geregistreerde bestrijdingsmiddelen voor gebruik bij paarden. Vandaar dat je bij de verdenking van mijten contact moet opnemen met je dierenarts. Deze kan je een middel geven waarmee je het paard moet wassen.
Holistisch dierenarts Eric Laarakker vindt een waarschuwing op zijn plaats: “Bij een heftige besmetting ontkom je niet aan een wassing met een chemisch middel als Sebacil of Byemite, laat ik daar duidelijk over zijn. Maar wees er terughoudend in. En let erop dat producten met de werkzame stof Amitraz, die voor andere diersoorten zijn goedgekeurd, voor paarden giftig kunnen zijn. Vaak is ook het advies om dan maar meteen het hele paardenlichaam met de chemische shampoo te wassen, maar ik vind dat over het algemeen te agressief. Maar soms is het noodzakelijk. Indien mogelijk adviseer ik om alleen de onderbenen te behandelen, maar doe het grondig. De huid moet goed worden bereikt, want dat is de plek waar de mijt zich bevindt. Mocht de mijtbesmetting terugkomen, ja, dan heb je geen andere keuze en dan is het hele lichaam aan de beurt om gewassen te worden. In erge gevallen adviseer ik ook om het behang van een paard af te scheren. Een besmetting is namelijk erg hardnekkig.”
Diatomeeën aarde als bestrijdingsmiddel
Ron Hofman van Bio-Ron heeft goede ervaringen met diatomeeën aarde als het gaat om de uitwendige bestrijding van de mijt: “De diatomeeën aarde bindt door zijn structuur enorm veel vocht en heeft daarmee een enorm drogend effect op de huid. Hierdoor maak je de leefomgeving van de huid minder aantrekkelijk voor de mijt en andere parasieten.” Laarakker is minder enthousiast over het effect van het inwrijven van de huid met diatomeeën aarde. Hij is van mening dat het bij een mijt niet zo veel zin heeft omdat die zich in de huid bevindt en je daar met de aarde niet komt.
Inwendig
Heeft een bestrijding van de mijt met een inwendig middel nog zin? Nee, vinden beide dierenprofessionals. Met een chemisch anti parasitair middel moet je terughoudend zijn, vanwege het risico op het ontstaan van resistentie tegen wormen. Daarnaast heeft een natuurlijk middel als PUUR Parasitus bij een mijtbesmetting ook niet afdoende. Deze richt zich op een onaantrekkelijk milieu in de darmen en daar zitten de mijten niet.
Bij een lichte besmetting kan overwogen worden om appelazijn aan te brengen op de onderbenen. De zure huid is minder aantrekkelijk voor de mijt en verzacht de jeuk. Inwendig wordt appelazijn ook wel aangeraden vanwege de sterk fermenterende werking op de darmbacteriën, waardoor het de darmweerstand vergroot. De basis van het immuunsysteem.
Natuurlijk weerbaar
Hoe kun je je paard nog meer natuurlijk ondersteunen? Ook hier is geen discussie over: door te zorgen voor een goed werkend immuunsysteem en dus een gezonde darmflora en een detox na het gebruik van een chemisch middel. De toxines in dat middel zijn een zware belasting voor de huidweerstand, die wil je dus graag kwijt om een recidief van een mijtbesmetting te voorkomen.
“Om de huidweerstand te verhogen kan inname van diatomeeën aarde een goede keuze zijn”, voegt Hofman toe. “Diatomeeën aarde bevat een hoog siliciumgehalte en is feitelijk een voedingssupplement. Voldoende silicium draagt bij aan gezonde huidprocessen en versterkt ook maag en darmweefsels.”
Besmettelijk
Een mijtbesmetting komt natuurlijk ergens vandaan. De bron achterhalen is echter een onbegonnen zaak. Het kan van een ander paard komen, maar ook vanuit de omgeving zoals de stal of het kippenhok. Mijten kunnen enkele weken buiten het paard overleven. Berucht is dan ook de besmetting via zadels, dekens en borstels. Er zit niets anders op dan alle materialen waarmee een paard in aanraking komt te ontsmetten. Een helse taak voor veel paardeneigenaars. Maar doe je het niet en maak je met een goed zorgmanagement je paard niet weer weerbaarder, dan kun je erop wachten dat de mijten weer terugkeren.
Diatomeeën aarde als preventie
Diatomeeën aarde werkt preventief tegen de kruipertjes die zich in het hout en kieren van de stal verschuilen. Hofman: “Onder de microscoop kun je goed de structuur van de diatomeeën zien. Als glassplinters die door hun uitdrogende en beschadigende effect door een mijt als zeer onaangenaam wordt ervaren. Daarnaast heeft het een lage pH van 4,5, een zuurgraad waarin een parasiet zich niet thuis voelt. Het is een goede manier om je paard in de stal op deze manier te beschermen tegen een herbesmetting.”
Een gezond paard is de beste preventie
Net als bij gevoeligheid voor vlooien en teken, is ook bij mijten de gezonde weerstand van het paard de beste bescherming. Hofman: “Een parasietbesmetting is een signaal dat het paard slecht in zijn vel zit. Over de juiste 
voeding raken we niet uitgepraat. Gelukkig is er tegenwoordig veel aandacht voor de moordende werking van een teveel aan verkeerde suikers. Al raken mensen hierin wel eens de weg kwijt. En elimineren ze met de suikers ook vaak waardevolle voeding en doen ze hun paard tekort. Het blijft een continue afweging. Voeding heeft een groot effect op de kwaliteit van het immuunsysteem.”
Laarakker onderschrijft dit volledig en benadrukt daarnaast het belang van een gezonde darmflora. “Met probiotica kun je het evenwicht in de darmen herstellen. Maar ook kun je de weerstand verhogen met vitaminen en mineralen, Omega-3 en andere supplementen.” Houd ook oog voor de leefomstandigheden van je paard. Ongemerkt kan er stress naar binnen sluipen en wordt daardoor de weerstand ondermijnd.