Uit de praktijk van Evelien... titeren van kittens voor vaccinatie op maat

Als homeopathisch werkend dierenarts ga ik zeer bewust om met het standaard vaccinatieprogramma van honden en katten. Beschermen via vaccinatie? ja! Onnodig belasten? Nee! Titeren met VacciCheck kan hierbij helpen om het juiste vaccinatie moment van een kitten te bepalen.

Maternale afweerstoffen

Kittens ontvangen na de geboorte afweerstoffen van hun moeder via de eerste melk. We noemen dit maternale afweerstoffen. Deze afweerstoffen moeten het kitten gedurende de eerste weken van zijn leven beschermen tegen infectieziektes, zoals kattenziekte en niesziekte. In de loop van 6 – 16 weken worden deze maternale antilichamen afgebroken door het lichaam van het kitten. Het kitten moet dan zelf afweerstoffen gaan aanmaken tegen kattenziekte en niesziekte. De manier om deze eigen aanmaak van afweerstoffen te stimuleren, is via vaccinatie. Je geeft dan een verzwakt virus, waar het dier niet ziek van wordt, en stimuleert de eigen afweerontwikkeling van het kitten. 

Vaccineren van kittens

In Nederland worden de meeste kittens standaard voor de eerste keer tegen kattenziekte en niesziekte gevaccineerd op 8/9 weken leeftijd. In uitzonderlijke situaties van de moederpoes gebeurt dat soms al op 6 weken. De tweede vaccinatie vindt plaats op 12 weken. Soms is er nog een derde vaccinatie op 16 weken leeftijd. Daarna hoeft een kitten pas weer gevaccineerd te worden op 1 jaar leeftijd. 
Het blijkt echter dat veel kittens op 8/9 weken nog hele hoge titers afweerstoffen van hun moeder hebben en dat vaccinatie op dat moment eigenlijk niet zinvol is. De afweerstoffen van de moeder vangen namelijk de virussen van het vaccin in het bloed weg en er vindt dan geen eigen afweeropbouw plaats. Pas als de maternale afweerstoffen laag genoeg, zijn heeft vaccinatie zin. Het standaard vaccinatieschema houdt geen rekening met individuele verschillen tussen kittens wat betreft de hoeveelheid aanwezige afweerstoffen die ze van de moeder hebben meegekregen.

Hoogte van de afweerstoffen

De hoeveelheid afweerstoffen die een kitten via de moeder poes krijgt verschilt nogal, zelfs binnen één nest. Hoeveel afweerstoffen het kitten van zijn moeder heeft gekregen hangt namelijk van twee dingen af:

• de hoeveelheid afweerstoffen in het bloed van de moeder
• de hoeveelheid eerste melk (colostrum) die het kitten gedronken heeft in de eerste uren van zijn of haar leven. De darmen van het kitten zijn dan nog een ‘beetje open’ en de afweerstoffen kunnen dan rechtstreeks vanuit de melk naar het bloed van het kitten gaan. Hoe beter ze drinken, des te hoger wordt de hoeveelheid afweerstoffen in hun bloed. 

Ook de geboorte via een keizersnede, in plaats van een normale geboorte, kan invloed hebben op de hoeveelheid melk die de moederpoes heeft en het kitten kan drinken. Bij een hoge titer (= hoeveelheid afweerstoffen in het bloed) van de moederpoes en een grote opname van colostrum door het kitten, zal de hoeveelheid afweerstoffen bij het kitten (meestal) ook hoog zijn. Bij een minder gunstige start bijvoorbeeld door een lage hoeveelheid afweerstoffen bij de moeder en/of slecht drinken van het kitten in de eerste 24 uur, zal de hoeveelheid afweerstoffen bij het kitten meestal laag zijn.

Titeren van kittens

Door te titeren kun je bepalen of de maternale afweerstoffen laag genoeg zijn zodat de kans dat een vaccin zal aanslaan groot is. Titeren houdt in dat je een klein beetje bloed van het kitten afneemt en onderzoekt op de hoeveelheid aanwezige afweerstoffen van de moeder poes. Dit gebeurt meestal op 8/9 weken leeftijd. Is de titer dan nog hoog, dan kun je nog niet vaccineren. Je moet dan wachten en na 1-3 weken opnieuw bloed afnemen en onderzoeken. Meestal is de titer dan gedaald en kun je wel vaccineren. Is de titer de eerste keer wel laag genoeg, dan kun je op dat moment meteen vaccineren. 

Een vaccin heeft enkele weken de tijd nodig om aan te slaan. Om te controleren of dat ook echt is gebeurd, titer je het kitten nogmaals 3 tot 4 weken na vaccinatie. Meestal is de titer dan hoog genoeg en hoef je geen tweede vaccinatie meer te geven (zoals in het standaard vaccinatie schema). Het kitten is dan tot de leeftijd van 1 jaar beschermd. Op 1 jaar moet er opnieuw getiterd en/of gevaccineerd worden.

Slechts 1 basisvaccinatie in plaats van 2 of 3 

Een van mijn cliënten, een kattenfokster, had ernstige niesziekte problemen gehad met een vorig nest kittens. Het duurde een hele tijd om die kittens weer gezond en klachtenvrij te krijgen. Bij deze twee nesten wilde de fokster het daarom anders aanpakken. Ze wilde nu graag eerst titeren om te bepalen wat het juiste moment van vaccinatie was. Het titeren heb ik niet zelf gedaan, maar is uitgevoerd door een collega dierenarts bij haar in de buurt. 

Mijn verwachting was dat deze kittens allemaal een hoge titer zouden hebben op 8 weken leeftijd. De moederpoezen waren namelijk goed gevaccineerd, het waren normale bevallingen geweest en de kittens hadden allemaal goed gedronken. De uitslag was echter heel anders. Alle kittens hadden een lage titer en moesten allemaal direct gevaccineerd worden op 8 weken. 4 weken later zijn ze opnieuw getiterd en toen hadden ze allemaal een mooie hoge titer. Ze hoefden dus niet voor een tweede keer gevaccineerd te worden op 12 weken en werden dus niet onnodig belast. Hun volgende titer/vaccinatie moment was pas als ze 1 jaar oud zouden zijn. De ervaring van veel dierenartsen die kittens titeren is, dat als je een kitten op het juiste moment vaccineert, één enkele vaccinatie meestal voldoende is.

Met titeren weet je meer

Dit voorbeeld laat mooi zien, dat dingen soms toch anders zijn dan je verwacht. Het is fijn dat, een relatief simpel onderzoek met VacciCheck, kan bijdragen aan het bepalen van het beste moment van vaccinatie en onnodige vaccinatie voorkomt. Met titeren pas je echt het principe van ‘vaccinatie op maat’ toe en weet je zeker dat je dier effectief beschermd is.

Meer lezen over de titertest met VacciCheck?

Op de website vaccicheck.nl kun je precies lezen hoe titeren met vacciCheck in de praktijk gaat. Slechts een klein druppeltje is nodig. Steeds meer dierenartsen bieden titeren met VacciCheck standaard aan in hun vaccinatieprogramma voor honden en katten. Zeker bij pups en kittens luistert het heel nauw om de hoeveelheid antistoffen tegen een bepaalde ziekte te weten, zodat het juiste moment van vaccinatie kan worden bepaald. Zo is de kans het grootst dat het vaccin aanslaat en dat kun je met deze test achteraf ook meten.

Lees ook : Effectieve bescherming met VacciCheck of bekijk de flyer en het filmpje.

Kennismaken met dierenarts Evelien van der Waa

Homeopathisch werkend dierenarts is een van de vaste dierenartsen waarmee NML health samenwerkt. Hier lees je meer over haar achtergrond en visie op gezondheid bij dieren