De gemiddelde dierenbezitter gaat niet met een gezond dier naar de dierenarts. En soms is dat jammer. Nierproblemen zijn een goed voorbeeld van zo’n ‘geval van jammer’: de meeste dieren met nierfalen vertonen namelijk pas laat symptomen. Het is een sluipende aandoening en pas als de nieren meer dan 70% zijn aangetast kan het in het bloed worden aangetoond. Het is onmogelijk om de achteruitgang van de nieren tegen te gaan, maar wel is het mogelijk om met supplementen en medicatie de nieren te ondersteunen.
Voeding speelt een belangrijke rol. Met aangepast voer met minder, maar betere kwaliteit eiwitten, weinig zout, wel vitamine B en hoog Omega-3, kan de achteruitgang van de nierfunctie worden geremd. Naast een aangepast voer heeft een dier soms nog fosfaatbinders nodig. Een fytotherapeuticum met Lespedeza en Solidago zorgt ervoor dat de nieren beter in conditie blijven.
Wat doen de nieren?
Nieren filteren afvalstoffen uit het bloed en zorgen ervoor dat deze met de urine het lichaam verlaat. Als er veel afvalstoffen zijn geven nieren het signaal dat ze meer vocht willen hebben om te kunnen zuiveren. Het dier gaat meer drinken. Nieren zorgen voor een juiste vochtbalans in het lichaam.
Oorzaken
Van acuut nierfalen is de oorzaak nog soms te herleiden. De nieren kunnen beschadigd zijn door een vergiftiging of door een obstructie in de plasbuis, waardoor de urine de nieren niet kan verlaten en de nieren door de oplopende druk beschadigen. Afhankelijk van de ernst is er bij acuut nierfalen soms nog herstel mogelijk als de oorzaak weggenomen kan worden.
In het geval van chronisch nierfalen verliezen de nieren over langere tijd langzaam steeds meer functie. Herstel is niet mogelijk, de behandeling is erop gericht verdere achteruitgang te stoppen of te vertragen.
Diagnose door bloedonderzoek
Hoe eerder een diagnose hoe beter. Dit kan tegenwoordig met een diagnose van door middel van bloedonderzoek. De belangrijkste waarden zijn ureum en creatinine. Deze gifstoffen worden door gezonde nieren uit het bloed gefilterd. Wanneer de nieren hun functie niet goed uitvoeren stijgen deze waardes in het bloed waardoor het dier suf kan zijn en bijvoorbeeld naar ammoniak kan gaan ruiken.
Tegenwoordig kan ook de SDMA worden vastgesteld. Dit is een gevoelige indicator voor de nierfunctie en geeft al een nierschade van 25-40% een verhoogde SDMA waarde aan. Door deze redelijk nieuwe test is vroegdiagnostiek van nierfalen mogelijk en kan verslechtering van de nieren eerder worden afgeremd.
Symptomen van nierfalen
Het begint met minder drinken. Als een hond of kat dan ineens (veel) meer gaat drinken en plassen is dat een signaal dat er iets aan de hand is met de nieren. De urine is dan bijna kleurloos. Een teken dat er geen of weinig afvalstoffen worden afgevoerd. Door het vele plassen kan het dier zelfs uitdrogen.
Een ander belangrijk signaal van nierfalen is dat het dier minder gaat eten. Soms in combinatie met het uitscheiden van voedingsstoffen in de urine. Ook komt het voor dat het dier gaat braken. Al met al kan het dier behoorlijk afvallen. De vacht wordt dof en het dier ziet er minder fit en plukkerig uit.
Haperende zuiveringsinstallatie
De nieren zijn de zuiveringsinstallatie van het bloed. Ongeveer een miljoen nefronen filteren het bloed en scheiden afvalstoffen uit via de urine. Het membraan van deze nefronen kan beschadigd raken, bijvoorbeeld door een te hoge bloeddruk. Hierdoor worden er stoffen uitgescheiden via de urine, die eigenlijk niet uitgescheiden mogen worden. Eiwitten zijn hier het belangrijkste voorbeeld van. Zoals eerder gezegd gaan dieren met nierproblemen pas symptomen vertonen als deze nefronen al voor zo’n 70% zijn aangetast. Dan is er al geen weg meer terug. Doordat de afvoer van afvalstoffen niet meer goed verloopt, zullen deze zich ophopen in het lichaam. Denk hierbij aan een stapeling van fosfor en ureum. Ook kan de vochtbalans in het lichaam, welke geregeld wordt door de nieren, door nierfalen verstoord raken. Het dier laat uitdrogingsverschijnselen zien.
Reguliere aanpak
Het belangrijkste doel van therapie is om de nieren zoveel mogelijk te ontlasten. Dit bereik je door de voeding aan te passen, het eiwitverlies via de nieren tegen te gaan, de afvoer van fosfaat te versnellen en de opname van fosfaat te beperken. Daarom is een speciaal dieet een goede keuze: voeding met een laag percentage eiwit en fosfor (veelal uit granen). Nog veel belangrijker is het om te kiezen voor kwalitatief hoogwaardige, goed opneembare eiwitten. Hiermee verminder je de vorming van afvalstoffen in het lichaam. Reguliere medicjnen - een poeder door het voer - zijn erop gericht de opname van fosfaat te beperken. Daarnaast wordt er vaak gekozen voor bloeddrukverlagende medicijnen om de druk op de nieren te verlagen. Hierdoor zal de conditie van de nieren minder snel verslechteren.
Voldoende drinken
Zeker bij katten is het belangrijk in de gaten te houden dat ze voldoende drinken. In brokken zit te weinig vocht. Nat voer kan een betere optie zijn voor deze moeilijke drinkers. En zorg dat je het drinken op verschillende manieren aanbiedt, bijvoorbeeld met een fonteintje. Zo kan de kat zelf de manier van drinken kiezen die bij hem pas. Lees ook Wist je dat… je alert moet zijn als je (oudere) kat ineens veel gaat drinken?
Visolie bij nierproblemen? Ja!
In visolie zit Omega-3. De ontstekingsremmende en bloeddrukverlagende eigenschappen van de uit Omega-3 verkregen EPA en DHA hebben een therapeutisch effect bij nierproblemen bij hond en kat.
Onderzoek heeft aangetoond dat Omega-3, verkregen uit visolie, een nierbeschermend effect heeft. Met name op de langere termijn. Een van de belangrijkste uitwerkingen van Omega-3 op het lichaam is dat het de bloeddruk verlaagt. Dit komt doordat Omega-3 de celwanden in het lichaam versoepelt. Hierdoor treedt er verwijding op van de bloedvaten en neemt de bloeddruk af. Ook werkt Omega-3 bloedverdunnend. Het bloed kan gemakkelijker doorstromen en de druk op de nefronen neemt af. Hoe hoger de (bloed)druk op de nefronen, hoe sneller deze kapot gaan en hoe meer eiwitten ze doorlaten. Het verlagen van de bloeddruk heeft dan ook een beschermend effect op de nieren: het voorkomt verder verval. Daarnaast werkt Omega-3 sterk ontstekingsremmend. Hierdoor raken minder nefronen ontstoken en gaan ze minder snel verloren. Ook verlaagt Omega-3 de concentratie van triglyceriden in het bloed. Dit heeft het positieve effect dat cholesterolvorming wordt tegengegaan.
Zuivere visolie
Kies niet zomaar voor een visolie, maar let op de kwaliteit. Helaas liggen de schappen in winkels vol met visolie die vervuild zijn met reststoffen als zware metalen en andere voor het lichaam belastende afvalstoffen. De vissen komen uit verontreinigd water en zijn onvoldoende gezuiverd. Voor dieren met een verminderde nierfunctie kan dit juist een extra belasting opleveren, in plaats van dat je met de Omega-3 een gunstig effect bewerkstelligt voor de nieren. De totoxwaarde op de verpakking is een belangrijke indicatie of je met visolie van goede kwaliteit te maken hebt. Hoe lager deze waarde, hoe zuiverder de visolie.
Fytotherapeuticum met Solidago en Lespedeza: een sterke combi bij nierproblemen
Van Lespedeza sieboldi heeft onderzoek aangetoond dat dit Chinese kruid het ureumgehalte in het bloed verlaagt. Zeker in combinatie met extracten van Solidago virgaurea (Guldenroede), dat diuretisch (vochtdrijvend) werkt en blaas- en nierstenen tegen gaat, is het een ijzersterk middel bij nierproblemen. Deze fytotherapeutische extracten heeft PUUR verwerkt in tabletjes.
Blaas en nieren ondersteunen met fytotherapeutische druppels
Ook de extracten in de fytotherapeutische blaas- en nierdruppels ondersteunen de nierfunctie:
Berberis vulgaris (Zuurbes): wordt gebruikt bij prikkelingen en ontstekingen van het urogenitale kanaal, steenafdrijvend, diuretisch en urinezuurafdrijvend.
Betula alba (Berk): werkt vochtafdrijvend en stimuleert de nieren. Door het grotere urinevolume heeft het een gunstige invloed heeft in geval van een blaasontsteking omdat bacteriën gemakkelijker worden afgevoerd.
Cortex phellodendri: een Chinees kruid met de werking dat het hitte bestrijdt en toxines elimineert.
Hydrastis canadensis (Canadese geelwortel): versterkt de slijmvliezen en werkt ontstekingsremmend.
Orthosiphonis stamineus (Kattensnor): ondersteunt de nierfunctie en zorgt voor een goede vochtbalans. Zorgt voor de urinaire secretie van stikstofhoudende verbindingen (urinezuur, ureum) en verwijdt de urineleiders, werkt ontkrampend en ontstekingsremmend. Zorgt voor toename van het urinevolume. Zorgt voor een gezond milieu in de blaas.
Solidago virgaurea (Guldenroede), werkt diuretisch , remt de vorming van blaas- en nierstenen en heeft een zuiverende werking.
Uncaria tomentosa (Kattenklauw): werkt immuunversterkend.
Uva Ursi (Berendruif): heeft een reinigende werking op de urinewegen.
Andere lichamelijke problemen door nierfalen
Met name katten krijgen als gevolg van nierfalen last van obstipatie. In dat geval kunnen zij goed ondersteunt worden met de vezels van Plantago ovata in combinatie met veel water. Katten zijn helaas wat moeilijk als het gaat om toedienen van medicatie of supplementen. Let er daarom op dat het eten- en drinkbakje zo wijd is dat de snorharen de kanten niet raken en het liefst op een verhoginkje staat. Als het gaat om ‘iets’ toe te dienen aan de kat' kun je hem het beste het zelf laten opeten. Zorgen dat het lauwwarm is en lekker ruikt helpt ook. Denk aan bijvoorbeeld kookvocht van vis/vlees/kip of de blikjes sondevoeding.
Lees ook
Meer weten over visolie? Lees ook de blogs Nog meer bevestiging medicinale eigenschap visolie en Waar een scheutje olie niet allemaal goed voor is
Bron (Brown SA, et al. Beneficial effects of chronic administration of dietary omega-3 polyunsaturated fatty acids in dogs with renal insufficiency. J Lab Clin Med. 1998 May;131(5):447-55).